Η ανάλυση του DNA στη διερεύνηση των τροχαίων ατυχημάτων
Δρ. Λήδα Κοβάτση, Ιατρός-Ειδική Ιατροδικαστής
Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Ιατροδικαστικής & Τοξικολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Η μοριακή ταυτοποίηση, δηλαδή η ανάλυση του DNA με σκοπό τη δημιουργία της γενετικής ταυτότητας, βρίσκει πολλές και διάφορες εφαρμογές στην Ιατροδικαστική, από τον έλεγχο της πατρότητας, έως την εξιχνίαση του εγκλήματος. Μία από τις εφαρμογές της τεχνολογίας αυτής είναι και η διερεύνηση του τροχαίου ατυχήματος με σκοπό την απάντηση κρίσιμων ερωτημάτων.
Έτσι, η ανάλυση του DNA μπορεί να διαλευκάνει συμβάντα με πεζούς, ιδιαίτερα όταν ακολουθεί εγκατάλειψη του θύματος. Η ανεύρεση του DNA του θύματος σε κηλίδα αίματος σε οποιαδήποτε εξωτερική επιφάνεια ενός οχήματος αποτελεί απόδειξη ότι το συγκεκριμένο όχημα ενεπλάκη στο συμβάν. Ένα τέτοιο περιστατικό περιγράφεται στη διεθνή βιβλιογραφία (Mukaida et al. 2003), όπου με ανάλυση DNA αποδείχθηκε ότι κηλίδα αίματος που βρέθηκε σε ένα από τα ελαστικά του οχήματος ανήκε στο θύμα.
Μία άλλη εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής είναι η εξακρίβωση της θέσης των επιβατών μέσα στην καμπίνα του οχήματος, με έμφαση στην ταυτοποίηση του ατόμου που βρισκόταν στη θέση οδήγησης κατά το συμβάν. Στις περιπτώσεις αυτές η συνεισφορά της ανάλυσης του DNA είναι μεγάλη καθώς πολλές φορές οι επιβαίνοντες εκπαραθυρώνονται και ανευρίσκονται εκτός του οχήματος, ενώ ταυτόχρονα η ταυτότητα του οδηγού έχει ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα των ασφαλειών και των αποζημιώσεων που θα καταβληθούν. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε σε κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό αναφέρεται ότι κατά την πρόσκρουση ενός οχήματος και την ενεργοποίηση του αερόσακου, η επαφή του προσώπου του οδηγού με την επιφάνεια του αερόσακου είναι αρκετή ώστε να ανιχνευτεί το γενετικό υλικό του οδηγού πάνω στον αερόσακο και έτσι να καθοριστεί το άτομο που βρισκόταν στη θέση του οδηγού τη χρονική στιγμή της πρόσκρουσης (Grubwieser et al. 2004).
Σε άλλη έρευνα περιγράφεται τροχαίο συμβάν, όπου ο οδηγός ισχυρίστηκε ότι η συνοδηγός, μετά τη σύγκρουση εκπαραθυρώθηκε και βρέθηκε νεκρή στην άσφαλτο. Ωστόσο, από την ανάλυση των κηλίδων αίματος αποδείχθηκε ότι το θύμα αιμορράγησε και απεβίωσε εντός του οχήματος και όχι στην άσφαλτο, όπως ισχυρίστηκε ο οδηγός (Borjas et al. 2009).
Η ανάλυση του DNA είναι επίσης καθοριστικής σημασίας στην αναγνώριση θυμάτων τα οποία έχουν υποστεί απανθράκωση μετά από ανάφλεξη του οχήματος. Τέτοια περιστατικά έχουν αναφερθεί πολλά στη βιβλιογραφία (Manhart et al. 2012, Martin–de las Heras et al. 1999, Valenzuela et al. 2002) με πιο ενδιαφέρον αυτό που περιγράφει καραμπόλα 83 οχημάτων σε αυτοκινητόδρομο της Γερμανίας τον Απρίλιο του 2011. Στην περίπτωση αυτή, 34 οχήματα αναφλέχθηκαν και 8 άτομα υπέστησαν απανθράκωση σε τέτοιο βαθμό που μόνο η ανάλυση του DNA μπόρεσε να αποκαλύψει την ταυτότητά τους.
Τέλος, η ανάλυση του γενετικού υλικού, μπορεί να δώσει πληροφορίες στις περιπτώσεις όπου υπαίτιο για την πρόκληση ατυχήματος θεωρείται ένα διερχόμενο ζώο. Στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί δύο τέτοια περιστατικά (Schneider et al. 1999, Weissenberger et al. 2011). Στο ένα από αυτά, βρέθηκαν τρίχες ζώου στην εξωτερική επιφάνεια του αυτοκινήτου. Από τις τρίχες απομονώθηκε το γενετικό υλικό και η ανάλυσή του οδήγησε στον αποκλεισμό του σκύλου που θεωρούνταν ότι είχε προκαλέσει το συμβάν.
Συμπερασματικά, η τεχνολογία του DNA και η εφαρμογή της στο γενετικό υλικό, τόσο των ανθρώπων, όσο και των υπολοίπων ειδών, μπορεί να διαφωτίσει τις συνθήκες ενός ατυχήματος και να βοηθήσει στην απονομή της δικαιοσύνης.
Βιβλιογραφία
Borjas L, Zabala W, Pardo T, Quintero J, Guerra S, Guerra E, Rodriguez A, Crespo J, Bracho D.
Traffic accident vs homicide: The contribution of DNA analysis to clarify this mystery. A case report.
Forensic Sci Int Genet. 2009, 208–209.
Grubwieser P, Pavlic M, Günther M, Rabl W.
Airbag contact in traffic accidents: DNA detection to determine the driver identity.
Int J Legal Med. 2004, 118(1):9-13.
Manhart J, Bittorf A, Büttner A.
Disaster victim identification-experiences of the “Autobahn A19” disaster.
Forensic Sci Med Pathol. 2012, 8(2):118-24.
Martin-de las Heras S, Valenzuela A, Villanueva E, Marques T, Exposito N, Bohoyo JM.
Methods for identification of 28 burn victims following a 1996 bus accident in Spain.
J Forensic Sci. 1999, 44(2):428-31
Mukaida M, Takada-Matuzaki Y, Masuda T, Kimura H.
The identification of a victim using the DGGE method for trace deposits collected on adhesive film.
Forensic Sci Int. 2003, 132(2):157-60
Schneider PM, Seo Y, Rittner C.
Forensic mtDNA hair analysis excludes a dog from having caused a traffic accident.
Int J Legal Med. 1999, 112(5):315-6
Valenzuela A, Marques T, Exposito N, Martín-De Las Heras S, García G.
Am J Forensic Med Pathol. 2002, 23(4):390-3
Weissenberger M, Reichert W, Mattern R.
A Multiplex PCR assay to differentiate between dog and red fox.
Forensic Sci Int Genet. 2011, 5(5):411-4.
Στοιχεία επικοινωνίας
Τηλ. 2310999222/6937399699