Απαγόρευση πρόσβασης σε στοιχεία ιατρικού φακέλλου από ασφαλιστική εταιρεία Πρόστιμο ύψους είκοσι χιλιάδων ευρώ για παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Ταχ. Δ/νση: ΟΜΗΡΟΥ 8 
105 64 ΑΘΗΝΑ 
ΤΗΛ.: 210-3352640
FAX: 210-3352617



Αθήνα 14-7-2004 
ΑΠ: 1684 





Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΡ. 43 / 2004 


Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, συνήλθε μετά από πρόσκληση του Προέδρου της σε τακτική συνεδρίαση την 20-11-2003 στο κατάστημά της αποτελούμενη από τον Δ. Γουργουράκη, Πρόεδρο, και τους Α. Παπαχρίστου, ο οποίος έχει ορισθεί εισηγητής, Σ. Σαρηβαλάση, Σ. Λύτρα, μέλη, και τους Γ. Πάντζιου και Α. Παπανεοφύτου, αναπληρωματικά μέλη, σε αντικατάσταση των Ι. Τσουκαλά και Ν. Παπαγεωργίου, αντίστοιχα, που απουσίαζαν λόγω κωλύματος, προκειμένου να εξετάσει τη με αρ. πρωτ. *** αναφορά του *** κατά της ασφαλιστικής εταιρείας με την επωνυμία ***. Το τακτικό μέλος Ν. Φραγκάκης καθώς και το αναπληρωματικό αυτού Χ. Πολίτης αν και είχαν προσκληθεί νομίμως δεν παρέστησαν λόγω κωλύματος. Παρούσα χωρίς δικαίωμα ψήφου ήταν η Μ. Γιαννάκη ως γραμματέας. 
Στη συνεδρίαση είχε κληθεί νομίμως η ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία ***, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο ***. 

Η Αρχή έλαβε υπόψη τα παρακάτω: 

Με τη με αρ. πρωτ. ***αναφορά του προς την Αρχή ο *** καταγγέλλει ότι η ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία ***, απαιτεί από την κόρη του *** να της προσκομίσει βιντεοκασέτα λαπαροσκόπησης και αποτελέσματα ιστολογικής εξέτασης, προκειμένου να καταβληθεί το 80% των εξόδων νοσηλείας της. Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι τα δύο αυτά στοιχεία δεν είναι αναγκαία για την έγκριση των νοσηλείων, αφού τα υπόλοιπα δικαιολογητικά αποδεικνύουν την εισαγωγή της ασθενούς στο νοσοκομείο και την επέμβαση στην οποία υπεβλήθη.

Μετά από εξέταση όλων των παραπάνω στοιχείων και κατόπιν διαλογικής συζήτησης

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

1. Κατά το άρθρο 9Α του Συντάγματος «Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει».
Κατά το άρθρο 25 παρ.1 εδ. γ του Συντάγματος, τα δικαιώματα του ανθρώπου «ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν».
Κατά το άρθρο 2 στοιχ. δ του Ν. 2472/97 «επεξεργασία προσωπικών δεδομένων» συνιστά, μεταξύ των άλλων ενδεικτικώς αναφερομένων ενεργειών, και η καταχώριση, η διατήρηση και αποθήκευση προσωπικών δεδομένων.
Κατά το άρθρο 4 παρ.1 στοιχ. β του Ν. 2472/97, η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων είναι νόμιμη, εφόσον τα δεδομένα αυτά είναι «πρόσφορα και όχι περισσότερα από όσα κάθε φορά απαιτείται εν όψει των σκοπών της επεξεργασίας».
Κατά το άρθρο 7 παρ. 2 στοιχ. α του Ν. 2472/97, η επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση, εφόσον υπάρχει γραπτή συγκατάθεση του υποκειμένου, εκτός εάν η συγκατάθεση έχει αποσπασθεί με τρόπο που αντίκειται στο νόμο ή στα χρηστά ήθη ή νόμος ορίζει ότι η συγκατάθεση δεν αίρει την απαγόρευση. 
Σύμφωνα εξάλλου με το άρθρο 2 στοιχ. ια του Ν. 2472/97, η «συγκατάθεση» ορίζεται ως «κάθε ελεύθερη, ρητή και ειδική δήλωση βουλήσεως, που εκφράζεται με τρόπο σαφή, και εν πλήρει επιγνώσει, και με την οποία, το υποκείμενο των δεδομένων, αφού προηγουμένως ενημερωθεί, δέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν. Η ενημέρωση αυτή περιλαμβάνει πληροφόρηση τουλάχιστον για τον σκοπό της επεξεργασίας, τα δεδομένα ή τις κατηγορίες αποδεκτών των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και το όνομα, την επωνυμία και τη διεύθυνση του υπευθύνου επεξεργασίας και του τυχόν εκπροσώπου του».
2. Όπως προέκυψε εκ του φακέλου και από την ακρόαση των εκπροσώπων της εταιρείας ***, στην υπό κρίση υπόθεση, ο ***, ενεργών ως αντιπρόσωπος της κόρης του ***, κατήγγειλε στην Αρχή ότι η *** αξίωσε από την ***, η οποία είχε συνάψει ασφαλιστήριο ζωής με πρόσθετη ασφάλιση εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης , να της προσκομίσει βιντεοκασέτα εγχείρησης λαπαροσκοπικής επέμβασης, καθώς και αποτελέσματα ιστολογικής εξέτασης. Τα ως άνω στοιχεία συνιστούν κατά τον Ν. 2472/97 ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Η απαίτηση αυτή της καταγγελλομένης απέβλεπε στη διαπίστωση του αν πράγματι η προσφεύγουσα υπεβλήθη σε εγχείρηση για την «εξαίρεση κύστεως δεξιάς ωοθήκης», ώστε να της καταβληθεί η ασφαλιστική αποζημίωση. Τα ευαίσθητα αυτά δεδομένα καταχωρίζονται στο αρχείο της εταιρείας ***. 
Ωστόσο, από τα δικαιολογητικά έγγραφα τα οποία προσεκόμισε η προσφεύγουσα στην ασφαλιστική εταιρεία, προέκυπτε σαφώς ότι η σχετική ιατρική επέμβαση πραγματοποιήθηκε. Κατά συνέπεια, η απαίτηση της ασφαλιστικής εταιρείας για υποβολή και καταχώριση στο αρχείο της τόσο της βιντεοκασέτας, όσο και των αποτελεσμάτων ιστολογικής εξέτασης, υπερβαίνει τον σκοπό της επεξεργασίας, αφού η ασφαλιστικώς καλυπτόμενη νοσοκομειακή περίθαλψη αποδεικνύεται απολύτως από τα λοιπά προσκομιζόμενα δικαιολογητικά. Υπό το πρίσμα αυτό τα συγκεκριμένα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα είναι περισσότερα από όσα απαιτούνται για τους σκοπούς της συγκεκριμένης επεξεργασίας, που έγκεινται στη διαπίστωση της καλυπτόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης και, κατά συνέπεια, η καταχώριση των δεδομένων αυτών στο αρχείο της ασφαλιστικής εταιρείας συνιστά μη νόμιμη επεξεργασία.
Η *** ισχυρίζεται ότι σύμφωνα με το ασφαλιστήριο συμβόλαιο (άρθρο 5α του εγγράφου κάλυψης νοσοκομειακής περίθαλψης), ο ασφαλισμένος έχει συμφωνήσει στο «απόλυτο» δικαίωμα της ασφαλιστικής εταιρείας να ελέγχει, με τους ιατρούς με τους οποίους συνεργάζεται, τον πλήρη ιατρικό φάκελο του ασθενούς, που τηρείται στο Νοσοκομείο. Προς τούτο, μάλιστα, παρέχεται με το ασφαλιστήριο συμβόλαιο εξουσιοδότηση από τον ασφαλισμένο στην Εταιρεία να λαμβάνει γνώση κάθε ιατρικού εγγράφου που έχει σχέση με την υγεία του. Η άρνηση ελέγχου εκ μέρους του ασφαλισμένου συνεπάγεται, σύμφωνα με το ασφαλιστικό συμβόλαιο, την έκπτωσή του από το ασφάλισμα.
Η υπογραφή, όμως, από τον ασφαλισμένο του όρου αυτού δεν καλύπτει την απαίτηση του νόμου για «ελεύθερη», «ρητή» και «ειδική» δήλωση βουλήσεως, προκειμένου να υπάρχει «συγκατάθεση» του υποκειμένου για επεξεργασία προσωπικών – και μάλιστα ευαίσθητων – δεδομένων του. Κατά συνέπεια, παρόμοια γενική «συγκατάθεση» για ολοκληρωτική και άμεση πρόσβαση στον ιατρικό φάκελο του ασφαλισμένου, που τηρείται στο νοσοκομείο, υπό τη δαμόκλεια σπάθη της έκπτωσης από το ασφάλισμα, δεν είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις του Ν. 2472/97, σχετικά με την έγκυρη συγκατάθεση του υποκειμένου και, επομένως, αντιβαίνει και στη συνταγματική αρχή της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, την οποία ο Ν. 2472/97 εξειδικεύει. Ανεξαρτήτως τούτου, η βιντεοκασέτα εγχείρησης δεν μπορεί να θεωρηθεί «ιατρικό έγγραφο», όπως αναφέρεται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Αλλά και αν ακόμη η υπογραφή από τον ασφαλισμένο των όρων αυτών του ασφαλιστηρίου συμβολαίου ισοδυναμούσε με «συγκατάθεση» στην άμεση και πλήρη πρόσβαση της ασφαλιστικής εταιρείας σε κάθε ιατρικό έγγραφο του φακέλου του ασφαλισμένου, η καταχώριση από την ασφαλιστική εταιρεία στο αρχείο της ευαίσθητων δεδομένων υγείας του ασφαλισμένου, μη αναγκαίων για την απόδειξη των εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης – τα οποία αποδεικνύονται πλήρως από άλλα δικαιολογητικά – θα υπερέβαινε την αρχή της αναλογικότητας μεταξύ μέσων και επιδιωκόμενου σκοπού.
Με βάση όσα παραπάνω αναφέρθηκαν σχετικά με τον χαρακτήρα τόσο της βιντεοκασέτας της εγχείρησης όσο και της ιστολογικής εξέτασης ως ευαίσθητων δεδομένων υγείας και με τη μη αναγκαιότητά τους, εν όψει του συγκεκριμένου σκοπού επεξεργασίας (απόδειξη νοσοκομειακής περίθαλψης για την καταβολή της ασφαλιστικής αποζημίωσης), προκύπτει ότι η συγκεκριμένη επεξεργασία δεν είναι νόμιμη.

Για τους λόγους αυτούς 

1) Δέχεται την προσφυγή. 
2) Επιβάλλει ως κύρωση στην *** την καταστροφή των συγκεκριμένων ευαίσθητων δεδομένων της προσφεύγουσας ***, δηλαδή της βιντεοκασέτας της λαπαροσκόπησης και των αποτελεσμάτων της ιστολογικής εξέτασης, υπό την έννοια ότι την υποχρεώνει να τα επιστρέψει στην προσφεύγουσα.
3) Επιβάλλει στην *** πρόστιμο ύψους είκοσι χιλιάδων ευρώ για παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.



Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας 


Δημήτριος Γουργουράκης Μελπομένη Γιαννάκη 


…