ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΣΟΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΑ
KΩΝ.Δ.ΘΕΟΛΟΓΟΥ
Ορθοπαιδικός Χειρουργός. – Διδάκτωρ Α.Π.Θ.
Eπί 2 ετίαν Ειδικευθείς εις Εργαστήριον Ιατροδικαστικής-Τοξικολογίας Α.Π.Θ.
Συχνότης-αίτια ατυχήματος
Το ατύχημα αποτελεί σημαντικό παράγοντα θανάτου [1] .
Ένας θάνατος κατά την εργασία είναι ένας θάνατος που συμβαίνει, ενώ ένα άτομο είναι στην εργασία η κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που σχετίζονται με αυτή και μπορεί να εμφανιστεί σε οιονδήποτε επαγγελματικό κλάδο [2].
Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2012, 4.383 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους από τους τραυματισμούς κατά την εργασία, το 92% των οποίων ήταν άνδρες. Αντίστοιχα στην ίδια χώρα το 2007, 5.488 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους από τους τραυματισμούς κατά την διάρκεια της εργασίας, το 92% των οποίων ήταν άνδρες. Ο Οργανισμός NIOSH εκτιμά ότι 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι στις ΗΠΑ το 2007 υπέστησαν μη θανατηφόρες κακώσεις ή ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία [3]
Η διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων προϋποθέτει [4] :
α. Την ανίχνευση των αμέσων ή εμμέσων αιτιολογικών παραγόντων αυτών
β. Την εξέταση της αξιοπιστίας των παρεχομένων πληροφοριών .
Έχουν προταθεί πολλές θεωρίες που αιτιολογούν τα ατυχήματα και θεωρούν ότι οι αιτιολογικά υπαίτιοι παράγοντες είναι οι παρακάτω: το λάθος του εργαζόμενου, η μη ασφαλής ενέργεια /ο μηχανικός ,ή φυσικός κίνδυνος, η αλληλουχία γεγονότων. Επίσης αιτίες που προκαλούνται από την υπερφόρτωση (ανισορροπία ανάμεσα στην ατομική ικανότητα και το έργο που επιφορτίζεται ένας εργαζόμενος μια δεδομένη χρονική στιγμή), τις μη αποδεκτές δραστηριότητες (π.χ. όταν ένας εργαζόμενος κρίνει λανθασμένα τον βαθμό επικινδυνότητας μίας δεξιότητας, ή αναλαμβάνει μία δεξιότητα, την οποίαν δεν γνωρίζει πώς να την φέρει εις πέρας), την μη κατάλληλη απάντηση /ασυμβατότητα(εάν ένας εργαζόμενος απαντά με όχι ορθό τρόπο [π.χ. αγνοεί τους κανόνες ασφαλείας], ή ανιχνεύει ένα παράγοντα κινδύνου, αλλά δεν κάνει τίποτε για να τον διορθώσει).
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εργονομικές παγίδες , η λάθος απόφαση ( λανθασμένη εκτίμηση του κινδύνου) αλλά και παράγοντες όπως περιβαλλοντικοί, ή παράγοντες αντίληψης.
Συχνά το ατύχημα θεωρείται ως το αποτέλεσμα ενός αλληλένδετου συστήματος τριών παραμέτρων που αλληλεπιδρούν κάθε στιγμή μεταξύ τους και καθορίζουν ή όχι την πρόκληση του . Αυτοί είναι: ο άνθρωπος ( εργαζόμενος πρέπει να επιτελέσει ένα έργο , συλλέγει πληροφορίες, σταθμίζει τον κίνδυνο, παίρνει κάποια απόφαση και τελικά το επιτελεί ή όχι, αυτούσιο ,ή τροποποιημένο) η μηχανή και το περιβάλλον.
Ειδικότερον η έλλειψη κατάλληλης κατάρτισης και η αδυναμία παροχής και εκμάθησης της χρήσης του εξοπλισμού ασφαλείας των εργαζομένων είναι οι συχνότεροι συνεισφέροντες παράγοντες επαγγελματικών σωματικών βλαβών και θανάτων .
Σε ορισμένες περιπτώσεις , οι εργαζόμενοι είναι δυνατόν να λάβουν κατάρτιση σε θέματα ασφαλείας , αλλά και οι γλωσσικοί φραγμοί εμποδίζουν τον εργαζόμενο ως προς την πλήρη κατανόηση των διαδικασιών ασφαλείας (π.χ σε αλλοδαπούς εργάτες) .
Τα ατυχήματα μπορεί επίσης να είναι το αποτέλεσμα της ανεπαρκούς εποπτείας απείρων υπαλλήλων ή προσωπικού ό μη κατάλληλα εκπαιδευμένου . Θέματα όπως η κακή οργάνωση του εργοταξίου , η ανεπαρκής στελέχωση και προγραμματισμός , η μη εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και ασφαλείας και των άλλων πολιτικών και πρακτικών υγείας στο χώρο εργασίας μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην επαγγελματική θνητότητα . Σε κάθε περίπτωση όμως , το ατύχημα και μάλιστα το θανατηφόρο στον χώρο της εργασίας είναι το τραγικό αποτέλεσμα του συνδυασμού πολλών ανθρώπινων και περιβαλλοντικών παραγόντων .
Παρά το γεγονός ότι όλοι οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε κίνδυνο για επαγγελματικές θανάτους , ο κίνδυνος για τους ηλικιωμένους εργαζόμενους ηλικίας 65 ετών και άνω είναι περίπου τρεις φορές περισσότερος .Η πλειοψηφία των επαγγελματικών θανάτων παρατηρούνται μεταξύ των ανδρών και οι εργασίες με τα υψηλότερα ποσοστά θανάτου είναι τα ορυχεία, η γεωργία , η δασοκομία , η αλιεία , αλλά και η εργασία κατασκευών , τα οποία απασχολούν περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες , εξ’ ου και η υπεροχή στατιστικά των θανάτων των ανδρών [3,4,5,6]
Συχνά η πρόκληση βλάβης κατά την διάρκεια της εργασίας επισυμβαίνει είτε υπό την μορφή ενός οξέος συμβάντος (ατύχημα) είτε ως μακροχρόνια έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες (χημικούς μηχανικούς κ.λ.π).
Η διαπίστωση του αιτιώδους συνδέσμου ή της αιτιώδους συνάφειας σε μακροχρόνια αθροιστική έκθεση σε κάποιο επιβλαβή παράγοντα κατά την εργασία και η πρόκληση εξ αυτού στο συγκεκριμένο άτομο ενός ζημιογόνου αποτελέσματος με αποτέλεσμα την έγερση χρηματικών αξιώσεων για αδικοπραξία, δεν είναι πάντα ευχερής. Στην βιβλιογραφία έχουν αναγραφεί κριτήρια τεκμηρίωσης αιτιολογικής υπόθεσης [7,8,9]
Συλλογή δεδομένων και πληροφοριών σε κάθε ατύχημα
(Parmeggianni 1991, Goetsch 1999)
|
Πληροφορίες που αφορούν τον χρόνο, τόπο και άτομο που υπέστη το ατύχημα |
Γεγονότα που αφορούν το ατύχημα |
Γεγονότα που αφορούν τι πραγματικά συνέβη |
|
1.Ωρα ατυχήματος- ημέρα και ημερομηνία – ώρα ενάρξεως εργασίας την δεδομένη ημέρα- ημέρα που επισυνέβη το ατύχημα
2.Ακριβής και λεπτομερής περιγραφή της δραστηριότητος του τραυματία την ώρα του ατυχήματος – Θέση του τραυματία –απόσταση από πέριξ αντικείμενα –υπήρχε ή όχι επόπτης
3.Ονοματεπώνυμο-φύλο-ηλικία-απασχόληση – τηλέφωνο -διεύθυνση –χρόνια απασχόλησης του τραυματία
4.Εργασιακή κατηγορία –προσωρινή ή μόνιμη απασχόληση (μαθητευόμενος- ανειδίκευτος-εξειδικευμένος)
5.Ονομα και τύπος του χώρου εργασίας του ατυχήματος
6.Φύση ορισμός, βαρύτης και εντόπιση της κακώσεως και πιθανός χρόνος αναπηρίας
|
1.Εάν το ατύχημα αφορά μηχανές καταγράφεται ο κατασκευαστής τους, η χρονολογία κατασκευής και ο τύπος τους .
2.Εάν αφορά κάποιο υλικό καταγράφεται ο κατασκευαστής , ή ο προμηθευτής, η φύση , οι διαστάσεις, η ποσότητα και η ποσότητα αυτού.
3.Εργασιακό περιβάλλον (πρόσβαση αυτού , αερισμός, θόρυβος, φωτισμός, δάπεδο, κ.α.)
4.Προστατευτικά αντικείμενα (ύπαρξη -τύπος-χρήση ή όχι –ποιότητα).
5.Προυπάρχοντα μέτρα προστασία |
Περιγραφή των γεγονότων βήμα προς βήμα τα οποία οδήγησαν στο ατύχημα |
Εκθεση ατυχήματος
Αυτή είναι απαραίτητη και πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1.Ιστορικό Ατυχήματος
2.Πηγές πληροφοριών
3.Κατάσταση υγείας μετά τον τραυματισμό
4.Συμβάντα Ζωής (επισήμανση παλαιοτέρου τραύματος)
5.Παλαιό Ατομικό Ιστορικό
6.Οικογενειακό Ιστορικό, ψυχιατρικό ιστορικό
7.Εξέταση της διανοητικής καταστάσεως του τραυματία
8.Ανεξάρτητες πληροφορίες
9.Περίληψη
10.Πρόγνωση
11.Αιτιώδης συνάφεια του τραυματισμού
Βιβλιογραφία
1. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/
2. http://en.Wikipedia.org/wiki/Occupational_fatality
3.http://en.Wikipedia.org/wiki/Occupational_injury.
4..Goetsch D :Occupational Safety and Health , ,Prentice -Hall Inc , N. Jersey , 3 ed., 1999, pp 17-49
5.Κοντογιάννης Θ. Πέππα Π, Λίνου Ν. Συστεμική ανάλυση Εργονομικών και Διοικητικών παραγόντων στην διερεύνηση ατυχημάτων, Εφημερίδα ΤΕΕ Νοέμβριος 1997, σελ 1-9.
6.Μπένος Α.,.: Εισαγωγή στην Κοινωνική Ιατρική, Φροντιστηριακές ασκήσεις ,Θεσσαλονίκη 1997, σελ.50.
7. Beaglehole R. ,Bonita R, Kjellstrom T:Basic epidemiology W.H.O , 1993, pp 71-81.
9. http://occmed.oxfordjournals.org/content/57/7/464.full
10.Parmeggianni L: Εncylopaedia of Occupational Health and Safety Geneva International Labour Office , 1991, pp 13-19.
`11.Svenson A., Wendel O., Fisher B. : Techniques of Crime Scene Investigation, Elsevier N.Y ,3 ed. , 1981, pp1-224.
12.Hoffman B.F: How to wright a psychiatric report for litigation following personal injury. Am. J. Psychiatry ,1986, 143: 164-169.