Δυνατότητα του Διαθέτη για αποστέρηση του κατιόντα από το Δικαίωμά του στην Νόμιμη Μοίρα
Από τις διατάξεις των άρθρων 1825,1839, 1840 και 1843 ΑΚ, σαφώς συνάγεται, ότι ο διαθέτης με διάταξη τελευταίας βούλησης, μπορεί να στερήσει τον κατιόντα του από το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας. Το άρθρο 1840 ΑΚ, αναφέρει περιοριστικά τους λόγους εκείνους, για τους οποίους, ο διαθέτης μπορεί να στερήσει τον κατιόντα του από το δικαίωμά του στην νόμιμη μοίρα.
Προϋποθέσεις Αποκλήρωσης του Κατιόντααπό τον Διαθέτη σύμφωνα με την Διάταξη του ΑΚ 1840 παρ. 3
Σύμφωνα με την διάταξη του ΑΚ 1840 αρ. 3, ο διαθέτης μπορεί να αποκληρώσει τον κατιόντα του, αν εκείνος είναι ένοχος κακουργήματος ή πλημμελήματος με πρόθεση, σε βάρος του διαθέτη ή της συζύγου του. Εν προκειμένω, δεν απαιτείται να έχει καταδικαστεί ο κατιών, όπως είναι και το θετό τέκνο του διαθέτη, από ποινικό δικαστήριο.
Εξουσία Δικαστηρίου
Το πολιτικό Δικαστήριο, το οποίο εξετάζει τον λόγο αποκλήρωσης, εξετάζει παρεμπιπτόντως, αν συντρέχουν στην συγκεκριμένη υπόθεση, τα στοιχεία της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του κακουργήματος ή πλημμελήματος, με την έννοια που λαμβάνεται στο ποινικό Δίκαιο.
Έννοια σοβαρού Πλημμελήματος
Σοβαρό πλημμέλημα από πρόθεση, ικανό να θεμελιώσει τον λόγο αποκλήρωσης, είναι μεταξύ άλλων, η σκαιά ύβρις, η χειροδικία ή η απειλή χειροδικίας. Την ίδια νομολογιακή γραμμή, ως προς την έννοια του σοβαρού πλημμελήματος, ακολουθεί και η ΑΠ 1406/12.
Σωρευτική η συνδρομή των Προϋποθέσεων της Έγκυρης Αποκλήρωσης υπό Στενή Έννοια
Για να είναι έγκυρη η αποκλήρωση με την στενή έννοια, θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προυποθέσεις :
α) η αποκλήρωση θα πρέπει να γίνει με διάταξη τελευταίας βούλησης(διαθήκη ),
β)να υφίσταται βούληση του διαθέτη, όπως στερήσει τον κατιόντα του από την νόμιμη μοίρα. Η βούληση μπορεί να διατυπώνεται ρητά στον νόμομε τον όρο
<< αποκληρώνω >>, ή με άλλη παρεμφερή φράση, όπως, << στερώ από την νόμιμη μοίρα >>. Μπορεί όμως, να προκύπτει από το περιεχόμενο της διαθήκης.
γ) Να συντρέχει λόγος, απόο τους περιοριστικά αναφερόμενους στο άρθρο ΑΚ 1840, των οποίων, όμως, αποκλείεται η διεύρυνση, ή η αναλογική εφαρμογή.
δ)Να αναφέρεται ο λόγος αποκλήρωσης, στην διαθήκη.
ε) Να υφίσταται ο λόγος αποκλήρωσης, κατά τον χρόνο σύνταξης της διαθήκης.
στ) Να μην έχει δοθεί συγγνώμη από τον κατιόντα.
Λήψη Νόμιμης Μοίρας από τον Αποκληρωθέντα
Ο αποκληρωθείς λαμβάνει την νόμιμη μοίρα, η οποία είναι το ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας του, αλλά όχι πλέον αυτής διότι κατά το επιπλέον, διατηρούνται σε ισχύ, οι διατάξεις της διαθήκης, εφόσον δεν γίνεται επίκληση και δεν αποδεικνύεται νόμιμος λόγος ακυρότητας ή ακυρώσεως της διαθήκης.
Δυνατότητα άσκησης Αναγνωριστικής Αγωγής από τον Αποκληρωθέντα
Ο αποκληρωθείς, μπορεί να ασκήσει αναγνωριστική αγωγή. Με την αγωγή αυτή, ζητεί την αναγνώριση της αβασιμότητας, αναλήθειας και ανυπαρξίας των αναφερόμενων στην διαθήκη, λόγων αποκλήρωσης και συνακόλουθα, της ακυρότητας της διάταξης που αποκληρώνει τον διαθέτη, με σκοπό, την περαιτέρω αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος της νόμιμης μοίρας. Εφόσον, αναγνωριστεί τελεσιδίκως η ακυρότητα αυτή, ο μεριδούχος λαμβάνει αυτοδίκαια το ποσόν εκείνο της νόμιμης μοίρας του, επί της κληρονομίας του διαθέτη ή το ελλείπον και όχι την εξ αδιαθέτου μερίδα.
Κήρυξη τέκνου ως Θετού με απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου
Με απόφασή του, το Πολυμελές Πρωτοδικείο, η οποία εκδόθηκε κατά την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, η εφεσίβλητη κηρύχθηκε θετό τέκνο των ……, με τους οποίους συμβίωνε μέχρι τότε, ως ψυχοκόρη σε ανώγεια οικία της θετής μητέρας της. Μετά από ένα χρόνο, η εφεσίβλητη τέλεσε νόμιμο γάμο με τον ……. και έκτοτε, το νεόνυμφο ζεύγος εξακολουθούσε να συμβιώνει στην ίδια κατοικία, με τους θετούς γονείς.
Μετοικίσεις Ζεύγους
Το 1975, το ζεύγος μετοίκησε λόγο εργασίας του συζύγου. Παρά την μετοίκησή τους, οι σχέσεις της εφεσίβλητης με τους θετούς γονείς της, παρέμεναν άριστες και οιι επισκέψεις ήταν τακτικές και σε καθημερινή βάση . Το ζευγάρι μετοίκησε εκ νέου με τα 4 τότε ανήλικα τέκνα του σε ιδιόκτητη κατοικία, η οποία απείχε 500 μέτρα από την οικία των θετών γονέων της . Και πάλι, οι επισκέψεις ήταν καθημερινές, αφού και τα 4 τέκνα μετά το σχολείο, μετέβαιναν στην οικία των ετών γονέων της μητέρας τους.
Παρεξήγηση για σύντομο χρονικό διάστημα και άρση αυτής
Υπήρξε βεβαίως μια μικρή χρονική περίοδος, κατά την οποία, είχαν διαρραγεί η σχέσεις των θετών γονέων της εφεσίβλητης με τον σύζυγό της. Η θετή μητέρα αρνήθηκε να συστήσει ως προίκα ένα ακίνητο στην περιοχή. Το 1973 ήρθη η παρεξήγηση και από τότε, οι σχέσεις ήταν αρμονικές. Τούτο αποδεικνύεται από το γεγονός, ότι στην πρώτη θυγατέρα της εφεσίβλητης δόθηκε το όνομα της θετής μητέρας της . Ανάδοχοι ήταν οι θετοί γονείς της. Επίσης, η αναθέρμανση των σχέσεων αποδεικνύεται και από τα γεγονός, ότι την παραγωγή ελαιοκάρπου από τα ελαιόδεντρά τους, οι θετοί γονείς της εφεσίβλητης μετέφεραν και μεταποιούσαν στο ελαιοτριβείο που διατηρούσε ο σύζυγος της εφεσίβλητης. Τούτο ακριβώς, σύμφωνα με το δικαστήριο δεν θα συνέβαινε, εάν οι σχέσεις δεν ήταν αρμονικές.
Περιεχόμενο Διαθήκης θετής Μητέρας
Η θετή μητέρα της εφεσίβλητης απεβίωση στις 25/2/1995.Με την από 8-11-92 διαθήκη της αποκλήρωσε την θετή της κόρη, με το σκεπτικό, ότι επέδειξε αχαριστία στο πρόσωπό της. Η αποβιώσασα αναφέρει ότι αποκληρώνει την κόρη της, διότι εκείνη προκαλούσε συχνά εντάσεις μεταξύ του γαμπρού της και του άντρα της, ότι την εγκατέλειψε αν και ευεργετήθηκε από αυτή, διότι η θανούσα την << περιμάζεψε >> και την έκανε μοδίστρα, καθώς και ότι η εφεσίβλητη την εξύβρισε και χειροδίκισε σε βάρος του θετού της πατέρα.
Η Περιουσιακή Διαφορά ως λόγος Αποκλήρωσης
Η ύπαρξη περιουσιακής διαφοράς μεταξύ του συζύγου της εφεσίβλητης και των θετών γονέων της, με αφορμή την προίκα που ελαβε η εφεσίβλητη και η μετοίκηση αυτής το 1975, δεν αποτελεί από μόνη της, λόγο αποκλήρωσης, ήτοι, αποκλεισμού της εφεσίβλητης από το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας.
Ακυρότητα Διαθήκης
Ένσταση των εκκαλούντων περί αποκλήρωσης της εφεσίβλητης
Είναι άκυρη, η γενόμενη με την διαθήκη της θετής μητέρας, η αποκλήρωση της εφεσίβλητης από το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο το οποίο απέρριψε ως ουσία αβάσιμη την ένσταση αποκλήρωσης της εφεσίβλητης από την διαθέτιδα ορθά εκτίμησε τις αποδείξεις.
Βάση και Αιτιολογία της Προσβαλλόμενης Απόφασης
Η προσβαλλόμενη απόφαση έχει νόμιμη βάση και την απαιτούμενη αιτιολογία, ως προς το κρίσιμο νομικό ζήτημα της ακυρότητας της αποκλήρωσης, γιατί καλύπτεται, χωρίς κενά και αντιφάσεις. Το πραγματικό του κανόνα δικαίου, ήτοι της διατάξεως του ΑΚ 1840 αρ. 3, η απόφαση δεν παραβίασε εκ πλαγίου με αντιφατικές αιτιολογίες.
Αναιρετική Διαδικασία κατ΄άρθρ. 559 αρ. 19 ΚΠολΔ
Ο α λόγος αναιρέσεως από τον αρ. 19 του άρθρου 559 του Κ.Πολ.Δ., είναι αβάσιμος. Με τον ίδιο λόγο αναιρέσεως, οι αναιρεσείοντες αποδίδουν στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, την πλημμέλεια της έλλειψης νομικής βάσης, διότι, όπως αυτοί ισχυρίζονται περιέχει αντιφατικές αιτιολογίες, ως προς την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ της διαθέτιδας και της αναιρεσίβλητης, κατά τον χρόνο σύνταξης της διαθήκης.
Αναιρετική Διαδικασία κατ΄άρθρ. 559 αρ. 19 ΚΠολΔ
Αντιφατικές Αιτιολογίες ως προς την διαμορφωθείσα κατάσταση των σχέσεων μεταξύ της Διαθέτιδος και της θετής κόρης
Συγκεκριμένα, η παραδοχή έρχεται σε αντίφαση με άλλες συναφείς παραδοχές της αποφάσεως, οι οποίες εστιάζονται στα εξής σημεία : α) στο γεγονός, ότι η εικόνα περί αποκαταστάσεως των σχέσεων, ουδόλως συνάδει με το ότι, η προσβαλλόμενη δέχεται ανέλεγκτα, ότι η υπερήλιξ διαθέτις προχώρησε σε πλήθος δικαιοπραξιών με συγγενείς της, β) η διαθέτης εκθέτει στην διαθήκη της γλαφυρά τους λόγους αποκληρώσεως, οι οποίοι όμως δεν συμβαδίζουν καθόλου με την αποκατάσταση των σχέσεων, γ) υφίστατο περιουσιακή διαφορά μεταξύ των μερών, σχετιζόμενη με την μετοίκηση το 1975, κ.άλ. Ο λόγος όμως αναιρέσεως είναι αλυσιτελής, διότι δεν αποτελεί λόγο αποκλήρωσης του κατιόντα.
Στοιχεία Δικογράφου της Αγωγής
Από τις διατάξεις των άρθρων 111 παρ. 2, 118 αρ. 4 και 216 παρ. 1α του Κ.Πολ.Δ., προκύπτει, ότι το δικόγραφο της αγωγής, πρέπει επί ποινή ακυρότητας, να περιέχει σαφή έκθεση των γεγονότων ταοποία απαιτούνται για την νομική του θεμελίωση .Η αοριστία της αγωγής αποτελεί έλλειμμα αυτής, επί ποινή μάλιστα απαραδέκτου.
Δικαιούχοι και υπολογισμός Νόμιμης Μοίρας
Από τις διατάξεις των άρθρων 1710,1820 και 1826 του ΑΚ, δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία έχουν οι κατιόντες και οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο επιζών σύζυγος, οι οποίοι θα καλούνταν, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας, η οποία συνίσταται στο ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας, ο μεριδούχος συντρέχει αυτοδικαίως ως κληρονόμος, στο σύνολο της περιουσίας και έχει εμπράγματο δικαίωμα κατά το ανωτέρω ποσοστό, εφ όλων των στοιχείων της κληρονομίας. Το δικαίωμά του αυτό ασκεί με την αγωγή περί κλήρου.
Οι διατάξεις των άρθρων ΑΚ 1825,1827,1831 και 1833, όπως αυτές ισχύουν μετά τον νόμο 1329/83 προσδιορίζουν αναλυτικά τον τρόπο υπολογισμού της νόμιμης μοίρας.
Παροχές και δωρεές
Στην νόμιμη μοίρα υπολογίζονται και οι παροχές και οι δωρεές, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Οι δωρεές προστίθενται, έστω και αν δεν έχει τηρηθεί ο τύπος της δωρεάς.
Αναιρετική Διαδικασία κατ΄άρθρ. 559 αρ. 14 του ΚΠολΔ
Βάσιμα προβάλλεται ο λόγος αναιρέσεως από το 559 αρ. 14 του Κ.Πολ.Δ., ο οποίος συνίσταται στο ότι το εφετείο δεν απέρριψε ως όφειλε, την αγωγή ως αόριστη. Με τέτοιο περιεχόμενο, η αγωγή είναι αόριστη.
Απόφ. ΑΠ……..
Για να διαβάσετε περισσότερα παρακαλώ συνδεθείτε συμπληρώνοντας τα στοιχειά σας 