1. Εγκυρότητα Διαθήκης – Αντίθεση Διαθήκης στα Χρηστά Ήθη
2. Ερμηνεία διαθήκης μόνο εάν προκύπτει κενό ή ασάφεια στο περιεχόμενό της
Αναζήτηση της Αληθούς Βουλήσεως του Διαθέτη
3. ΑΝΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
1) Περίπτωση ερμηνείας της διαθήκης και αναζήτησης της αληθούς βουλήσεως του διαθέτη ανακύπτει μόνο σε περίπτωση που διαπιστωθεί κενό ή ασάφεια της διαθήκης.
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 173 και 1781 ΑΚ συνάγεται ότι κατά την ερμηνεία των διαθηκών αναζητείται, χωρίς προσήλωση στις λέξεις, η αληθινή βούληση του διαθέτη, κατά την υποκειμενική τούτου άποψη και όχι κατά την αντικειμενική έννοια, υπό την οποία θα την αντιλαμβάνονταν οι τρίτοι κατά τη συναλλακτική καλή πίστη, πλην ΕΔΑΦΟΣ ΓΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ, ΜΟΝΟΝ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΑΦΕΣ ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ, οπότε μπορούν να ληφθούν υπόψη και στοιχεία εκτός αυτής κείμενα, όχι δε και όταν, κατά την ανέλεγκτη αναιρετικώς κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, από το περιεχόμενο της διαθήκης, και μόνο, και χωρίς τίποτε άλλο προκύπτει με σαφήνεια αυτό που ο διαθέτης θέλησε. Συνεπώς, προσφυγή σε ερμηνεία της διαθήκης συγχωρείται μόνον’ εάν το δικαστήριο της ουσίας διαπιστώσει, έστω και εμμέσως, κενό ή ασάφεια στο περιεχόμενο της διαθήκης. Εξάλλου, κατά την πιο πάνω διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1α ΚΠολΔ, παραβιάζονται οι ερμηνευτικοί κανόνες, όταν το δικαστήριο της ουσίας, παρά τη διαπίστωση, έστω και έμμεσα, κενού, ασάφειας ή αμφιβολίας, σχετικά με την έννοια της δήλωσης τελευταίας βούλησης του διαθέτη, παραλείπει να προσφύγει σε αυτούς για τη διαπίστωση της αληθινής έννοιας της ή να παραθέσει στην απόφασή του τα πραγματικά εκείνα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει η εφαρμογή τους ή προβαίνει σε κακή εφαρμογή τους ή όταν προσφεύγει στην εφαρμογή των διατάξεων αυτών και στη συμπλήρωση ή ερμηνεία της αληθινής βούλησης του διαθέτη, παρόλο που δέχεται, επίσης ανέλεγκτα, ότι αυτή είναι πλήρης και σαφής και δεν έχει ανάγκη συμπλήρωσης ή ερμηνείας ή και στην περίπτωση που, αν και προσέφυγε σε ερμηνεία της διαθήκης, δεν αναζήτησε, ακόμη και λαμβάνοντας στοιχεία εκτός αυτής, την αληθινή βούληση του διαθέτη, κατά την υποκειμενική αυτού άποψη, αλλά ερμήνευσε τη βούλησή του αντικειμενικά, κατά την συναλλακτική καλή πίστη, όπως την εκλαμβάνουν οι τρίτοι (ΑΠ 1179/2010, ΑΠ 1182/2010). Περαιτέρω, έμμεση διαπίστωση κενού ή αμφιβολίας, σχετικά με τη δήλωση τελευταίας βούλησης του διαθέτη, προκύπτει και όταν, παρά τη ρητή διαβεβαίωση για την ανυπαρξία τους, το δικαστήριο προβαίνει σε ερμηνεία της αληθινής βούλησής του, από την οποία αποκαλύπτεται ότι αντιμετώπισε κενό ή αμφιβολία ως προς την έννοια της, συνεπεία των οποίων δημιουργήθηκε η ανάγκη προσφυγής στην ερμηνεία της. Η έμμεση αυτή διαπίστωση κενού ή αμφιβολίας μπορεί να προκύπτει από το γεγονός ότι το δικαστήριο για την διαπίστωση της αληθινής βούλησης του διαθέτη, έλαβε υπόψη και άλλα στοιχεία, που βρίσκονται εκτός του κειμένου της διαθήκης ή χρησιμοποίησε επιχειρήματα. Αντίθετα, τόσο η κρίση του δικαστηρίου για την ύπαρξη κενού ή ασάφειας στη δήλωση του διαθέτη, όσο και η μετά τη διαπίστωση αυτή κρίση για την αληθινή βούληση του διαθέτη, ως κρίσεις αναγόμενες σε εκτίμηση πραγματικών γεγονότων, δεν υπόκεινται, σύμφωνα με το άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔ, στον έλεγχο τον Αρείου Πάγου.
Εν προκειμένω, το Εφετείο δεν διαπίστωσε, έστω και εμμέσως, κενό ή αμφιβολία σχετικά με τη βούληση της διαθέτιδας να εγκαταστήσει τους ενάγοντες και ήδη αναιρεσείοντες κληρονόμους του προαναφερομένου ακινήτου με τη δεύτερή διαθήκη και ως εκ τούτου, δεν προέβη σε ερμηνεία αυτής. Συνεπώς, οι λόγοι αναιρέσεως με τους οποίους προβάλλονται ισχυρισμοί αναγόμενοι στην εσφαλμένη ερμηνεία της διαθήκης πρέπει να απορριφθούν ως ερειδόμενοι επί εσφαλμένης προϋπόθεσης.
2) Διαθήκη αντίθετη στα χρηστά ήθη
Κατά το ΑΚ 178 μια διαθήκη προσκρούει στα χρηστά, μεταξύ άλλων, και εάν με τον τρόπο που έγινε, ΣΥΝΙΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ (Α.Π 370/2017), παρά το γεγονός, βέβαια, ότι η βούληση του διαθέτη, πρέπει να είναι ανεπηρέαστη από οποιοδήποτε, έστω και έμμεσο, εξαναγκασμό, προκειμένου αυτός να ρυθμίσει, με τη διαθήκη του, κυρίως τις περιουσιακές του σχέσεις, όπως εκείνος επιθυμεί για το χρόνο μετά το θάνατο του (Α.Π 1273/2011). Εξάλλου, ο χαρακτηρισμός της διάταξης τελευταίας βουλήσεως ως αντίθετης προς τα χρηστά ήθη, είναι ζήτημα νομικό, διότι ο νόμος παραπέμπει στα χρηστά ήθη ως σε νομική έννοια και, συνεπώς, η σχετική κρίση υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου, με βάση τα πραγματικά περιστατικά, που, ανέλεγκτα, έγιναν δεκτά από το δικαστήριο της ουσίας (ΑΠ 754/2019 ΑΠ 403/2017).
Εν προκειμένω, το Εφετείο διέλαβε πλήρη αιτιολογία περί της αντιθέσεως της τρίτης διαθήκης της διαθέτιδας στα χρηστά ήθη και της συνεπαγόμενης ακυρότητάς της. Απόρριψη αιτήσεως αναιρέσεως.
Απόφ. ΑΠ……
Για να διαβάσετε περισσότερα παρακαλώ συνδεθείτε συμπληρώνοντας τα στοιχειά σας 